Σας φαίνεται ότι το άλογο που απεικονίζεται στη ζωφόρο του Παρθενώνα είναι μικρόσωμο σε σχέση με τον αναβάτη του; Αυτό συμβαίνει γιατί σύμφωνα με τους μελετητές στη ζωφόρο απεικονίζεται το ελληνικό άλογο που ήταν μικρόσωμο και μάλλον βαρύ.
Aξιος απόγονος, αν όχι και πιστή απεικόνιση του εικονιζόμενου, είναι το μικρόσωμο αλογάκι της Ρόδου, μία από τις έξι ελληνικές φυλές αλόγων (Ηλείας, Μεσσαράς, Πηνείας, Θεσσαλίας και Σκύρου). Τα μικρόσωμα άλογα της Ρόδου είναι αρχαία φυλή και μια από τις πιο σπάνιες που υπάρχουν στον κόσμο, είναι το δεύτερο μικρότερο άλογο του κόσμου και το μικρότερο στον ελληνικό χώρο, αφού είναι μικρότερο ακόμα και από το συγγενικό του Σκυριανό.
Φημισμένες περιοχές ιπποπαραγωγής της αρχαιότητας ήταν η Αττική, η Θάσος, η Ρόδος και η Μυτιλήνη. Αρχαιολογικά ευρήματα (που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ρόδου) μαρτυρούν ότι μικρόσωμα άλογα υπήρχαν από αρχαιοτάτων χρόνων στο νησί. Σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων του δήμου Αρχαγγέλου τα μικρόσωμα αυτά άλογα ζούσαν από πολλά χρόνια πριν, σε ημιάγρια κατάσταση στα πυκνά τότε δάση της Ρόδου, στο λεκανοπέδιο που περικλείεται από τα βουνά του Κουτσούτη, Στρογγυλού και Κουρεπή, στο κέντρο του νησιού και δυτικά του Αρχαγγέλου, επίσης γύρω από τα βουνά Κάραβος και Προφήτης Ηλίας.
Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του μικρόσωμου αυτού αλόγου μοιάζουν με τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά των μεγαλόσωμων φυλών αλόγου. Να ξεχωρίσουμε ότι δεν είναι άλογα νάνοι, τα γνωστά pony. Επομένως το αλογάκι της Ρόδου ανήκει στο γένος Equus cabalus, αλλά λόγω του μικρού σωματικού μεγέθους του και της μακραίωνης ιστορίας του επιβάλλεται να το χαρακτηρίσουμε ως ξεχωριστή φυλή (ράτσα). Στα άλογα της φυλής αυτής το ύψος από την άκρη του ώμου φθάνει περίπου 1 μέτρο. Έχει εξαιρετική σωματική διάπλαση, κεφάλι μικρό και τράχηλο μακρουλό και μυώδη, ευρύ θώρακα, ισχυρούς επικλινείς γλουτούς, μυώδη και ισχυρά πόδια που καταλήγουν σε σκληρές μαύρες οπλές. Ο χρωματισμό του ποικίλει από σκούρο καφέ έως βαθύ κόκκινο ή κανελί, πλούσια μακριά χαίτη με δεξιόστροφη ή αριστερόστροφη φορά, ζωηρά μάτια, μεγάλα ρουθούνια και ευκίνητα αυτιά. Τεντωμένα τα αυτιά εκφράζουν φόβο, ανασηκωμένα ανησυχία και κατεβασμένα ηρεμία. Έχει γίνει εξέταση στο DNA τους, στα εργαστήρια του Cambridge Στη ράχη και στο στόμα έχει τα σημάδια «dorsal stripe», γραμμή στην πλάτη και «mealy marking», λευκά σημάδια, που επιβεβαιώνουν την αρχέγονη καταγωγή του. Πρόκειται δηλαδή κυριολεκτικά για ένα ζωντανό μνημείο του παρελθόντος, μεγάλης αξίας. Πλήρης καταγραφή τους έγινε από τους Ιταλούς κατά τη διάρκεια της ιταλικής κατοχής του νησιού (1912-1945). Μάλιστα οι Ιταλοί μερίμνησαν για την κατασκευή ενός καταυλισμού, στις όχθες του ποταμού Λουτάνη, λίγο πριν τις επτά πυγές, του περίφημου «Cavallino», όπου επιδόθηκαν στην εκτροφή αλόγων της φυλής Ρόδου με σκοπό τη σύσταση ύλης ιππικού για στρατιωτικούς σκοπούς. Προπολεμικά διοργανώνονταν επίσης ιπποδρομίες (πανηγύρι του Αγίου Σίλα) και επιδείξεις αλόγων σε εκθεσιακό χώρο με την ονομασία Cavalini πίσω από το Εθνικό Θέατρο στην πόλη της Ρόδου. Τα αλογάκια έχουν συνδεθεί με την πολιτισμική παράδοση του νησιού, καθώς τα χρησιμοποιούσαν οι αγρότες, για το αλώνισμα των σιτηρών τους θερινούς μήνες, για μεταφορές ή για να τα ζέψουν σε μαγκανοπήγαδα.. Ωστόσο, λόγο της εκμηχάνισης της γεωργίας τη δεκαετία του 1960, σταδιακά η συμβολή των αλόγων στην αγροτική παραγωγή ελαχιστοποιήθηκε, με αποτέλεσμα, τα άλογα να αφεθούν ελεύθερα στην ορεινή περιοχή του όρους «Κουτσούτης». Λόγω των δυσμενών συνθηκών διαβίωσης και των διωγμών που υπέστησαν ιδίως από τους κτηνοτρόφους και τους γεωργούς της περιοχής, οι άγγελλες τους αποδεκατίστηκαν.
Κυριότερες αιτίες της μείωσης του πληθυσμού των αλόγων είναι η κατά καιρούς πυρκαγιές και οι ανομβρίες, οι Ιταλοί στρατιώτες κατά τη διάρκεια του πολέμου σκότωναν τα μικρόσωμα αυτά ζώα για τροφή, η κακοποίηση του οικοσυστήματος και ο περιορισμός της έκτασης βοσκής τους από άλλες δραστηριότητες κυρίως η αναρχία στη διαχείριση των αιγοπροβάτων και η έλλειψη ευαισθησίας από πολλούς για τη προστασία τους, ιδίως κτηνοτρόφων της περιοχής.
Τα μέλη του Συλλόγου προστασίας των μικρόσωμων αλόγων του Αρχαγγέλου "Ο Φαέθων"., περισυνέλεξαν τα έξι εναπομείναντα άλογα, έγιναν ανάδοχοί τους και τους έδωσαν ονόματα : Αίθων, το όνομα ενός από τα άλογα στο άρμα του ηλιακού δίσκου του θεού Ήλιου, που είναι και ο αρχηγός της αγέλης, Νιότης, Κουτσούρης, Λινδία, Μαρίνα, Αστέρας και Δάφνα και δύο μικρά πουλάρια που γεννήθηκαν πρόσφατα. Φιλοξενούνται σήμερα, σε χώρο ελεγχόμενης αναπαραγωγής, με σύγχρονες εγκαταστάσεις που παραχωρήθηκαν από το Δήμο Αρχαγγέλου και περιλαμβάνουν 8 κελιά και ισάριθμα προαύλια, ειδικό κελί τοκετού, δύο χώρους για την αποθήκευση ζωοτροφών και γεωργικών μηχανημάτων, ένα χώρο υποδοχής του κοινού πολλαπλών χρήσεων . Επίσης υπάρχει έκταση 5 στρεμμάτων για την εκτόνωσή των αλόγων και έκταση 4 στρεμμάτων όπου καλλιεργείται μηδική, για την διατροφή τους. Συνήθως η τροφή των αλόγων ήταν αγριόχορτα, αλλά και διάφορα άλλα φυτά, όπως θυμάρι, διάφοροι θάμνοι τα σφενδάμια, τις βελανιδιές και φύλλα που πέφτουν απ τις αγριελιές,. Σε δύσκολους καιρούς έτρωγαν, ακόμα κι αγκάθια και κλαδιά..
Τα μέλη του Συλλόγου προστασίας των μικρόσωμων αλόγων του Αρχαγγέλου "Ο Φαέθων"., περισυνέλεξαν τα έξι εναπομείναντα άλογα, έγιναν ανάδοχοί τους και τους έδωσαν ονόματα : Αίθων, το όνομα ενός από τα άλογα στο άρμα του ηλιακού δίσκου του θεού Ήλιου, που είναι και ο αρχηγός της αγέλης, Νιότης, Κουτσούρης, Λινδία, Μαρίνα, Αστέρας και Δάφνα και δύο μικρά πουλάρια που γεννήθηκαν πρόσφατα. Φιλοξενούνται σήμερα, σε χώρο ελεγχόμενης αναπαραγωγής, με σύγχρονες εγκαταστάσεις που παραχωρήθηκαν από το Δήμο Αρχαγγέλου και περιλαμβάνουν 8 κελιά και ισάριθμα προαύλια, ειδικό κελί τοκετού, δύο χώρους για την αποθήκευση ζωοτροφών και γεωργικών μηχανημάτων, ένα χώρο υποδοχής του κοινού πολλαπλών χρήσεων . Επίσης υπάρχει έκταση 5 στρεμμάτων για την εκτόνωσή των αλόγων και έκταση 4 στρεμμάτων όπου καλλιεργείται μηδική, για την διατροφή τους. Συνήθως η τροφή των αλόγων ήταν αγριόχορτα, αλλά και διάφορα άλλα φυτά, όπως θυμάρι, διάφοροι θάμνοι τα σφενδάμια, τις βελανιδιές και φύλλα που πέφτουν απ τις αγριελιές,. Σε δύσκολους καιρούς έτρωγαν, ακόμα κι αγκάθια και κλαδιά..
Σε μια περίοδο που η προστασία της βιοποικιλότητας αναγνωρίζεται διεθνώς και προστατεύεται με διεθνείς συμβάσεις, σύμφωνα με τον Κανονισμό 2078/92 της Ευρωπαϊκής Ένωσης «περί διατήρησης σπανίων ειδών αγροτικών ζώων», σε μια εποχή που «κατασκευάζονται» ενδιαφέροντα και πόλοι έλξης τουρισμού, γύρω από τον αθλητισμό, την αναψυχή και το περιβάλλον είναι αδιανόητο να υπάρχουν έξι φυλές ελληνικών αλόγων που χάνονται στην ανατολή της τρίτης χιλιετίας. Η ζημιά είναι υλική, πολιτιστική και πάνω από όλα ηθική. Είναι ανεπίτρεπτο στις μέρες μας να εξαλειφθεί και αυτό το είδος από τα πολλά της Ροδίτικης πανίδας.
Ζαχαριας Πυθαρουλης
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου